تبیین مبانی جرایم در حکم محاربهwordچکیده تبیین مبانی جرایم درحکم محاربه تبیین مبانی جرایم درحکم محاربه که بخشی از جرایم را در گسترهی حقوق کیفری ایران تشکیل میدهند، ضرورتی است اساسی که در پژوهشها و تتبعات پیشین کمتر به آن اشاره شده است. این جرایم علیرغم اینکه اصولا در ابعاد ماهوی با جرم محاربه دارای تفاوتهای بیَن میباشند، در ضمن عبارت «درحکم محاربه» مشمول پارهای از احکام محاربه قرار گرفتهاند. از آنجا که قانونگذار در پارهای از موارد مجازات یک جرم را به جرایم دیگر حواله داده است، این مساله باید روشن شود که تسری احکام یک جرم به جرایم دیگر، تابع چه اصول و قواعدی است و تا چه سطحی از جایگاه و پشتوانهی فقهی برخوردار است. محاربه جرمی حدی است و در صورتی میتوان مجازات آن را به جرایم دیگر احاله داد که از ماهیت حدی برخوردار باشند. بنابراین تسری مجازات محاربه به جرمی دیگر، در صورتی منطبق با موازین شرعی خواهد بود که آن جرم نیز ماهیت حدی داشته باشد. بر این اساس، در پایان نامه حاضر سعی شده است که با ارزیابی عملکرد مقنن در جرمانگاری جرایم درحکم محاربه، ابهامات و اشکالات علمی و عملی فراروی این حوزه از جرمانگاری تبیین و تنقیح گردد. کلید واژه: محاربه، افساد فیالارض، احالهی کیفر، حد، تعزیر. فهرست مطالب عنوان صفحه فصل اول: مقدمه الف: بیان مسأله .............................. 4 ب: اهمیت وضرورت تحقیق .......................... 4 ج: اهداف تحقیق................................. 5 د: روش تحقیق................................... 6 ه: پیشینهی تحقیق............................... 6 گفتار اول: اصطلاح «درحکم»..................... 9 بند اول: معنای لغوی و اصطلاحی واژهی «حکم»... 9 بند دوم: مفهوم اصطلاح «درحکم»............... 10 گفتار دوم: آثار و قلمرو تسری احالهی کیفر..... 13 بند اول: از حیث کنش........................ 15 بند دوم: از حیث واکنش...................... 16 بند سوم: از حیث هدف........................ 22 گفتار سوم: احالهی مجازاتهای حدی.............. 23 بند اول: مفهوم حد و گسترهی آن............... 24 بند دوم: گسترهی مفهومی تعزیر................ 25 بند سوم: محدودیتهای ناظر به سیستم احاله..... 28 بند چهارم: ایرادات وارد به احالهی مجازاتهای حدی به تعزیری 29 عنوان صفحه فصل دوم: تبیین مفاهیم محاربه، بغی و افساد فیالارض گفتار اول: تبیین مفهوم محاربه................ 37 بند اول: مفهوم محاربه در لغت................ 37 بند دوم: محاربه در قرآن..................... 38 بند سوم: محاربه در روایات................... 40 بند چهارم: محاربه از دیدگاه فقها............ 42 بند پنجم: محاربه در قانون مجازات اسلامی....... 44 الف: رکن قانونی.......................... 44 ب: رکن مادی.............................. 45 ج: رکن روانی............................. 47 گفتار دوم: تبیین مفهوم بغی.................. 48 گفتار سوم: تبیین مفهوم افساد فیالارض......... 51 بند اول: تعریف لغوی افساد.................. 51 بند دوم: تعریف اصطلاحی افساد فیالارض......... 53 بند سوم: افساد فیالارض از منظر قرآن کریم.... 55 بند چهارم: افساد فیالارض از دیدگاه فقها..... 59 بند پنجم: عناصر تشکیل دهندهی افساد فیالارض.. 61 الف: رکن قانونی.......................... 61 ب: رکن مادی.............................. 62 ج: رکن روانی............................. 65 بند ششم: افساد فیالارض در حقوق موضوعه....... 67 گفتار چهارم: نسبت بین محاربه و افساد فیالارض... 72 بند اول: نظریهی یگانگی محاربه و افساد فیالارض73 بند دوم: نظریهی دوگانگی محاربه و افساد فیالارض75 الف: مختلف بودن مجازاتهای محاربه و افساد فیالارض 76 ب: یکسان بودن مجازاتهای محاربه و افساد فیالارض 79 عنوان صفحه فصل سوم: موارد احالهی مجازات محاربه به افساد فیالارض گفتار اول: در قانون مجازات اسلامی.............. 90 بند اول: قیام مسلحانه علیه حکومت اسلامی.... 90 بند دوم: براندازی حکومت اسلامی............. 91 بند سوم: نامزدی برای یکی از پستهای حساس کودتا 92 بند چهارم: تحریک مؤثر به عصیان و فرار...... 93 بند پنجم: احراق و تخریب.................... 94 بند ششم: خرابکاری در تأسیسات و وسایل مورد استفادهی عمومی95 گفتار دوم: در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح. 96 بند اول: اقدام به جدا کردن قسمتی از قلمرو حاکمیت ایران یا لطمه زدن به تمامیت ارض.............................. 96 بند دوم: همکاری، تبانی و مساعدت با دشمنان و دستجات محارب و مفسد97 بند سوم: در اختیار قرار دادن اسرار و اطلاعات نظامی، امنیتی، اقتصادی ................................... 98 بند چهارم: تخلف و سرپیچی از تکالیف نظامی.... 99 بند پنجم: منعقد نمودن قرارداد تسلیم با دشمن.. 99 بند ششم: خودداری از تکالیف نظامی.......... 100 بند هفتم: حملهی مسلحانه بدون امر یا اجازه.. 101 بند هشتم: متوقف نکردن عملیات جنگی پس از دریافت دستور101 بند نهم: حاضر نشدن در وقت مقرر جهت مأموریت. 102 بند دهم: ترک محل نگهبانی یا خوابیدن در حین نگهبانی 103 بند یازدهم: خودزنی، تهدید به خودزنی، تمارض و بیعلاقگی در عدم انجام وظایف نظامی................... 104 بند دوازدهم: فرار از زمان جنگ............. 105 بند سیزدهم: گزارش خلاف واقع................ 106 بند چهاردهم: فروش و حیف و میل و واگذاری اشیاء و اموال نیروهای مسلح...................................... 107 بند پانزدهم: سرقت......................... 108 نتیجه گیری.................................... 110 فهرست منابع و موأخذ........................... 112 فصل اول
مقدمه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به اقتضای ماهیت انقلاب و تاکید اصل چهارم قانون اساسی، قوانین موضوعه باید بر اساس مقررات شرعی تدوین گردد. به این لحاظ تغییرات اساسی و مهمی در سیستم قانونگذاری و به ویژه در وضع قوانین کیفری صورت گرفت. ابتدا با تشکیل محاکم انقلاب اسلامی، قضات این دادگاهها با استناد به منابع فقهی، مقررات کیفری اسلامی را در مورد پارهای از جرایم اجرا کردند. با تصویب قانون اساسی و تصویب اصل 36 و 169 و بند 4 اصل 159 و تکلیف قانونگذار عادی به تدوین قوانین کیفری و الزام محاکم به اجرای حدود و قوانین مدون کیفری اسلام، قوه قانونگذاری با پیشنهاد شورای عالی که معهذا، جرایم درحکم محاربه بخش عمدهای از جرایمی را تشکیل میدهند که موضوع تجزیه و تحلیل حقوق کیفری تخصصی میباشد. در عرصهی حقوق کیفری تخصصی در تحلیل هر جرمی سوال از مبانی نظری جرمانگاری ناظر به آن و تبیین چرایی این گزاره از سوالات اولیه در وادی متنازع فیه (تحلیل موردی جرایم) میباشد. بدون تردید شناخت این مبنا و پی بردن به اینکه این گزاره متأثر از کدام یا کدامین نظریات معمول در حوزه کشف و یا وضع عناوین مجرمانه میباشد، لازم مینماید؛ اولا) سیری در نظریات فوقالتوصیف داشت تا بتوان به پارادایم و رویکردهای اتخاذی در این زمینه پیبرد و ثانیا) کاملا محل اعتناست که به صورت مجزا و موردی حدود و ثغور جرایم را در ارتباط با این نظریات و نحوهی تاثیر پذیری جرمانگاری آنها را روشن ساخت، بر این اساس و عطف به این ملزومات میطلبد که در مطالعهی جرایم درحکم محاربه، دقیقا آشکار ساخت که آیا مفهوم و مصداق و محتوای این جرایم مشخصا و منجزا ملهم از نظریه یا رویکرد خاصی در پهنهی حقوق کیفری است و همین طور محل پاسخ به این سوال است که مقنن اسلامی متکی به چه اصولی و در نیل به چه غرضی به گستردگی هر چه تمامتر در انحایی از نصوص قانونی از جمله قوانین مالی و اقتصادی و نیز قوانین کیفری به مصادیقی از جرایم درحکم محاربه، صرفنظر از کوچکترین تعرضی به مفهوم و محتوای آنها، فقط به مصادیقی چند اشاره داشته است. کوتاه سخن، اینکه کشف مناط به ظهور رسیده در موضوع متنازع فیه و نیز تنقیح موضع نزاع، دائرمدار «یافت چرایی موجود پیرامون مساله فوقالاشعار»، میطلبد که قدری فراتر از صرف جرایم درحکم محاربه به پروسهی جرمانگاری و مولفههای بنیادین آن یعنی ض [1]- حبیبزاده، محمد جعفر (1379)، محاربه در حقوق کیفری ایران، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، در پیشگفتار جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |