بررسی جایگاه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در توسعه تدریجی حقوق بشرفهرست عنوان صفحه چكيده.............................................................................................. 1 مقدمه.............................................................................................. 2 بخش اول کلیات فصل اول- حقوق بشر بند اول- تاریخچه و خاستگاه حقوق بشر............ 11 1-1- حقوق بشر در دوران باستان.................. 12 2-1- حقوق بشردر دوران اسلام..................... 13 3-1- حقوق بشر در غرب........................... 15 4-1- حقوق بشردر دوران معاصر.................... 17 بند دوم- مفهوم حقوق بشر........................ 20 بند سوم- منابع بین المللی حقوق بشر.............. 23 بند چهارم- اسناد حقوق بشری معاصر............... 24 1-4- اعلامیه جهانی حقوق بشر..................... 24 2-4- میثاق های بین المللی حقوق بشر.............. 26 بند پنجم- سایر اسناد حقوق بشری................. 27 بند ششم- نهادهای جهانی حقوق بشر................. 29 فصل دوم-کمیسیون حقوق بشر وکمیته حقوق بشر بند اول- تاسیس کمیسیون حقوق بشر................ 31 1-1- ساختار و ترکیب اعضای کمیسیون حقوق بشر..... 33 2-1- صلاحیت و اختیارات کمیسیون.................. 33 3-1- آیین کار کمیسیون.......................... 34 4-1- رویه رسیدگی به شکایات..................... 35 1-4-1- شکایات و موضوع قطعنامه 1235.............. 36 2-4-1- رویه رسیدگی به شکایت ها بر اساس قطعنامه 1503 36 بند دوم- پنجاه و چهارمین اجلاس کمیسیون حقوق بشر37 1-2- رد قطعنامه پیشنهادی علیه کوبا............. 37 2-2- رای منحصربه فرد آمریکا در حمایت از اسرائیل. 37 3-2- گزارش آمریکا نسبت به گزارش اعدام های غیر قانونی، اختصاری، خودسرانه....................................... 38 بند سوم- نهاد های ملی و کمیسیون حقوق بشر........ 38 بند چهارم- اقدامات نهایی کمیسیون حقوق بشر....... 39 بند پنجم-کمیته حقوق بشر........................ 40 1-5- نظام رویه گزارش دهی در کمیته حقوق بشر..... 43 بخش دوم شورای حقوق بشر فصل اول-روند شکل گیری شورای حقوق بشر بند اول- زمینه های تشکیل شورای حقوق بشر........ 49 1-1- رکن اول................................... 57 2-1-رکن دوم.................................... 58 3-2- رکن سوم................................... 59 4-1- رکن چهارم................................. 59 5-1- رکن پنجم.................................. 60 6-1- رکن ششم................................... 61 بند دوم- تاسیس شورای حقوق بشر.................. 63 بند سوم- موضع گیری کشورها در قبال شورای حقوق بشر... 65 1-3- موضع کشورهای غربی......................... 65 2-3- موضع کشورهای در حال توسعه................. 67 3-3- موضع هند.................................. 68 بند چهارم- قطعنامه 251/60مجمع عمومی.............. 69 1-4- عضویت..................................... 71 2-4- تعلیق عضویت............................... 71 3-4- جلسات..................................... 71 4-4-وظایف شورا................................. 71 5-4- اولین جلسه شورای حقوق بشر................. 72 6-4- جلسات ویژه................................ 72 بند پنجم- اصلاحات کمیسیون حقوق بشر.............. 73 1-5- مساله خدشه دارشدن اعتبار.................. 73 2-5- مساله عضویت............................... 74 3-5- مساله ضعف قوانین و سیاست زدگی............. 76 4-5- مساله ضعف بودجه........................... 77 5-5- مساله محدودیت حوزه عملیاتی................. 77 6-5- مساله زمان برگزاری نشست ها................ 78 بند ششم- دست آوردهای سند موسس شورای حقوق بشر... 78 فصل دوم- عملکرد شورای حقوق بشر بند اول- مکانیسم جهانشمول بررسی دوره ای حقوق بشر upr 81 1-1- منابع اطلاعاتی سیستم upr.................... 82 2-1- ابعاد و روش های upr........................ 83 3-1- حضور دولت تحت بررسی........................ 85 1-3-1- فهرست سخنرانان و تعهدات کشورهای دوست..... 85 بند دوم- بررسی ادواری جهانی (upr) ایران......... 86 1-2- مطالب ارائه شده از سوی کشور تحت بررسی(ایران(86 2-2- گفتگوی تعاملی و پاسخ های کشور تحت بررسی.... 89 3-2- توصیه ها.................................. 89 4-2- پاسخ کشور مورد بررسی(ایران)............... 90 بند سوم- بررسی ادواری جهانی (UPR)آمریکا........ 91 بند چهارم- عیوب مکانیسم UPR............................................ 97 بند پنجم- مکانیسم فرا قراردادی................. 98 بند ششم- روش های ویژه......................... 99 بند هفتم- کمیته مشورتی......................... 101 بند هشتم- اعتبار تصمیمات شورای حقوق بشر........ 101 بند نهم- گزارش گلدستون.......................... 103 بند دهم- شورای حقوق بشر و پدیده جهانی شدن...... 105 بند یازدهم- معایب شورای حقوق بشر............... 106 نتیجه گیری.......................................... 109 فهرست منابع......................................... 112 چـکـیـده حقوق بشر در نظام کنونی بین المللی و سازمان ملل متحد، یک پدیده چند لایهای و چند وجهی است. حقوق بشر لایههای انسانی، دینی، فرهنگی و تمدنی را در بر میگیرد، علاوه بر اینها لایههای حقوقی، حاکمیتی، سیاسی، استراتژیک و بین المللی را نیز به همراه دارد. در سالهای اخیر، حقوق بشر در دنیا یک ارتقای موقعیت از نظر گستردگی و طول و عرض و پهنا و عمق پیدا کرده است. به این معنی که بعد از فروپاشی شوروی و تغییراتی که در نظام بین المللی ارتباط میان انسانها به وجود آمده و از بین رفتن رقابت شرق و غرب، مسائل حقوق بشری نسبت به گذشته که فقط در چارچوب رقابت شرق و غرب یا شمال و جنوب مطرح میشد، متفاوت شده، گستردگی بیشتری پیدا کرده و ارتقای جایگاه یافته است. این ارتقای جایگاه حقوق بشر، منجر به تشکیل شورای حقوق بشر در سازمان ملل متحد شده است. کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد با وجود فعالیت مثبت در زمینه حمایت از حقوق بشر به دلیل ضعف هایی که داشت، به ویژه سیاست زدگی و گزینشی عمل کردن، و اینکهدر کمیسیون فقط به چند کشور جهان سومیو بلوک شرق انتقاد میشد و کشورهای غربی و متحدانشان مصون از انتقاد بودند و لذا کمیسـیون مـورد انتـقاد قـرار گرفت و قـرار شـد که شـورا رویه سابق را انجام ندهـد و سیاست موسـوم به and shame)name(یعنی نام کشور آورده شود تا موجب خجالت و سرافکندگی اش شود، کنار گذاشته شود؛ باعث شد که کمیسیون به مرور جایگاه خود را به عنوان یک نهاد بی طرف در افکار عمومی از دست بدهد. مساله ای که باعث کم رنگ شدن اعتبار و در نهایت انحلال آن و ایجاد شورای حقوق بشر گردید. تبدیل وضعیت کمیسیون حقوق بشر به شورای حقوق بشر در ساختار سازمان ملل موضوع حقوق بشر را در اولویت ویژه ای قرار می دهد که قبلا از آن برخوردار نبود. ایجاد چنین نهادی بیانگر آن است که سازمان ملل همان اهمیتی را که برای مسایل امنیتی با ایجاد شورای امنیت و مسایل توسعه با ایجاد شورای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قایل است، برای مسایل حقوق بشر با ایجاد شورای حقوق بشر قایل می باشد. به این ترتیب حقوق بشر در کنار امنیت و توسعه بین المللی تبدیل به یکی از ستون های اصل سازمان ملل شده است. بدین جهت در مقررات این شورا سعی شده تا شورا دارای ضعف های کمیسیون نباشد، مثلا در مورد نحوه انتخاب اعضای شورا، تعداد اعضاء و بررسی ادواری وضعیت حقوق بشر کشورها؛ حقوق بشر در وضعیت کنونی دنیا بیش از گذشته مطرح شده و گسترده تر شده است. شورای حقوق بشر سعی دارد تا در بهبود وضعیت حقوق بشر جهانی گام های اساسی بردارد. حقوق بشر یکی از چالشهای عمده و سیاسی در روابط شمال و جنوب باقی خواهد ماند و تنشهای سیاسی ادامه دارد. واژگان کلیدی: حقوق بشر، اسناد حقوق بشری ، کمیسیون حقوق بشر ، شورای حقوق بشر مـقدّ مـه تهيه كنندگان پيشنويس منشور ملل متحد ميدانستند كه ماموريت سازمان ملل متحد تنها در صورتي ميتواند موفقيت آميز باشد كه به سه اصل اساسي صلح، توسعه و حقوق بشر و نيز به ارتباط ميان اين سه اصل توجه داشته باشد. حمايت جهاني از حقوق بشر يكي از موضوعات بنيادي عدالت است و لذا به خودي خود يك هدف ميباشد. همچنين در راه نيل به هدف حفظ صلح و تعقيب سياست توسعه عادلانه نيز يكي از عناصر كليدي حمايت از حقوق بشر است. سازمان ملل متحد دستاوردهاي اندكي در ارتباط با هر سه هدف داشته است زيرا در تحقق آرمانهاي منشور ملل متحد با مشكلات بزرگي دست و پنجه نرم كرده است. در زمينه حقوق بشر، فعاليت هنجار سازي سازمان ملل متحد خوب بوده است اما در زمينه حمايت از حقوق بشر، متاسفانه از ابتداي تشكيل ملل متحد نيز دستاورد بسيار ناچيزي داشته است. بر اساس منشور ملل متحد، ترويج و حمايت از حقوق بشر از مأموريتهاي اصلي اين سازمان است. منشور سازمان ملل شامل ارجاعاتي كلي مبني بر احترام به حقوق بشر بدون اشاره به حقوقهاي خاص ميباشد. طي ٦٠ سالي كه از تدوين و پذيرش منشور ميگذرد معاهدات چندجانبه بسياري به مرحله اجرا درآمدهاند كه در آن ها انواع حقوق بشر مشخص و مورد شناسايي بينالمللي قرار گرفتهاند و در بسياري از موارد، ابزارهايي براي نظارت بر اجراي آن ها تعبيه شده است. از مهم ترين اين معاهدات، اعلاميه جهاني حقوق بشر است. در سال ١٩٤٨، مجمع عمومي سازمان ملل اعلاميه جهاني حقوق بشر را كه به موارد مختلفي از جمله حقوق مدني، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اشاره دارد را به تصويب رساند. وقتي كه مجمع عمومي اعلاميه جهاني حقوق بشر را پذيرفت، آن را نه به عنوان بيانيهاي براي ايجاد تعهدات قانوني براي كشورها بلكه بيشتر به مثابه معيارهايي مشترك براي همه دولت - ملتها مقرر كرد تا كشورها به سوي تحقق و عمل به اصول آن گام بردارند. طي سالهاي بعد، اعلاميه جهاني هر چه بيشتر در ارگان هاي سازمان ملل مورد توجه واقع شد و به عنوان بيان كننده قواعد و اصولي كه در حقوق بينالملل از جايگاه خاصي برخوردارند، مدنظر قرار گرفت. اين اعلاميه به عنوان مايه الهام مجموعهاي غني از قوانين حقوق بشر بين المللي كه تحت نظارت سازمان ملل تدوين شده مورد استفاده قرار گرفته است. [1] يكي از درسهاي عبرت تاريخي آنستكه بايد مقابل طرفهايي قرار گرفت كه مرتكب نقض فاحش حقوق بشر ميشوند و نيز بايد به قربانيان نقض حقوق بشر كمك كرد. بدين منظور، بازيگران اصلي جهان بويژه ايالات متحده آمريكا، طرفدار جايگزين نمودن شوراي حقوق بشر (HRC) به جاي كميسيون حقوق بشر (CHR) شدند. كميسيون حقوق بشر يكي از ارگانهاي سازمان ملل متحد بود كه به واسطه ماده 68 منشور ملل متحد در سال 1947 بعنوان ارگان فرعي شوروي اقتصادي و اجتماعي ملل متحد (اكوسوك- ECOSOC) تشكيل شد. طرفداران اصلاح كميسيون حقوق بشر و تبديل آن به شوراي حقوق بشر انتظار دارند كه شورا، برخلاف كميسيون، در ارتباط با ناقضان حقوق بشر عادلانهتر برخورد كند و فعالانه به اقداماتي دست زند كه نه تنها باعث ارتقاء و پيشبرد حقوق بشر ميشوند، بلكه از آن حمايت نيز بنمايند. آخرين سند در مورد شکل گيری شورای حقوق بشر را می توان پيش نويس قطعنامه رئيس مجمع عمومي دانست که در 23 فوريه 2006 منتشر شد. طبق اين سند: - دفتر اين شورا در شهر ژنو است. - «شوراي حقوق بشر» جانشين «کميسيون حقوق بشر» می شود. - شوراي جديد، ارگان فرعی مجمع عمومي است. - شورا وضعيت نقض حقوق بشر، از جمله نقض گسترده و سيستماتيک را مورد خطاب قرار می دهد و در اين زمينه به ارائه «توصيه» می پردازد. شورا همچنين به ارتقای هماهنگی مؤثر و جهت دهی حقوق بشر در نظام ملل متحد می پردازد. - شورا بر اساس اصول جهان شمولي، بي طرفي، غير گزينشي عمل کردن، واقع بيني، همکاري و گفتگوي سازنده بين المللي، با نگاه به ارتقا و حمايت از همه حقوق فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي، سياسي، مدني و از جمله حق توسعه عمل مي کند. - شورا وظايف خود را چنين تعريف می کند: - ارتقاي آموزش حقوق بشر، خدمات مشاوره، همکاري فني و ظرفيت سازي را در دستور کار دارد. - به عنوان محفلی برای گفتگو در مورد موضوعات حقوق بشری عمل می کند. - برای توسعه بيشتر حقوق بين الملل در زمينه حقوق بشر به مجمع عمومی توصيه هايي را ارائه می دهد. - اجرای کامل الزامات حقوق بشری دولت ها و اهداف و تعهدات ناشی از کنفرانس ها و اجلاس های سازمان ملل در ارتباط با ارتقا و حمايت از حقوق بشر را در پيش می گيرد. - اجرای تعهدات و الزامات حقوق بشری دولت ها را بر اساس اطلاعات واقعی و قابل اتکا مورد بازبينی قرار می دهد به گونه ای که جهان شمولی و رفتار برابر با همه دولت های عضو تضمين شود. اين بازبينی بايد يک مکانيسم مشارکتی بر اساس گفتگوی متقابل با حضور کامل کشور مورد نظر و با لحاظ مقتضيات ظرفيت سازی باشد. چنين مکانيسمی بايد جنبه تکميلی داشته باشد و به تکرار کار نهادهای مبتنی بر معاهده نپردازد. شورا کيفيت و توزيع زمانی مکانيسم بازبينی دوره ای همه کشورها را طی يک سال بعد از برگزاری اولين نشست تعيين می نمايد. - در زمينه پيش گيری از نقض حقوق بشر از طريق گفتگو و همکاری مشارکت می نمايد و در موارد اضطراری نقض حقوق بشر واکنش سريع نشان می دهد. - نقش و مسؤوليت های کميسيون حقوق بشر در ارتباط با کار دفتر کميساريای عالی حقوق بشر را طبق تصميم مجمع عمومی در قطعنامه 141 سال 1948 بر عهده می گيرد. - در زمينه حقوق بشر با حکومت ها، سازمان های منطقه ای، جامعه مدنی، و نهادهای جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |