مقاله111-بررسی عوامل موثر در اجرای سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM)و ارائه الگوی مناسب شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه 95 ص

فهرست

عنوان صفحه

پیشگفتار................................................................................................................................................. 1

چکیده..................................................................................................................................................... 2

فصل اول: مقدمه پژوهش

مقدمه...................................................................................................................................... 4

بیان مسئله پژوهش............................................................................................................. 4

اهمیت پژوهش..................................................................................................................... 5

اهداف پژوهش...................................................................................................................... 6

سؤالات و فرضیه های پژوهش......................................................................................... 6

تعاریف اصطلاحات و تعاریف متغیرها.......................................................................... 7

قصل دوم: بررسی پیشینه و ادبیات تحقیق

شناخت سیستم نت............................................................................................................ 11

خصوصیات یک سیستم نت.............................................................................................. 13

انواع سیستم های نگهداری و تعمیرات...................................................................... 16

سیستم تعمیرات اضطراری............................................................................................... 16

سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه........................................................................ 17

نگهداری بهره ور جامع....................................................................................................... 18

سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگویانه........................................................................ 21

سیستم نگهداری و تعمیرات کنشگرایانه...................................................................... 22

سیستم نگهداری و تعمیرات دقیق................................................................................. 22

اصول اساسی مؤسسه مارشال جهت اجرای سیستم pm در سازمان................. 26

بررسی پژوهشهای انجام شده در ارتباط با موضوع تحقیق...................................... 28

بررسی پژوهش های مشابه .............................................................................................. 28

روش پژوهش........................................................................................................................ 29

فصل سوم: روش تحقیق

محدوده مورد بررسی و جامعه آماری............................................................................. 31

نمونه آماری و روش نمونه برداری.................................................................................. 31

حجم نمونه و روش تعیین آن......................................................................................... 31

ابزارهای اندازه گیری........................................................................................................... 31

روایی و پایایی ...................................................................................................................... 32

روش تجزیه و تحلیل داده ها............................................................................................ 33

فصل چهارم: بررسی های آماری تحقیق

توصیف داده ها..................................................................................................................... 37

تجزیه و تحلیل داده ها....................................................................................................... 42

بررسی فرضیات تحقیق با استفاده از آمار استنباطی................................................. 54

نتایج......................................................................................................................................... 60

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

مروری بر کلیات تحقیق..................................................................................................... 65

نقد و بررسی از یافته های پژوهش ............................................................................... 66

محدودیت .............................................................................................................................. 76

پیشنهادات و کاربرد ........................................................................................................... 76

منابع

فارسی...................................................................................................................................... 82

انگلیسی.................................................................................................................................. 83

پیوست ها

نمونه سؤالات........................................................................................................................ 85

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول و نمودارها

عنوان صفحه

شکل 1-2 – اهمیت امور نت.......................................................................................................... 12

شکل 2-2- توالی نت......................................................................................................................... 23

شکل 1-5- ارتباط بین بخشهای اصلی مدیریت نت................................................................. 69

شکل 2-5- ارتباط سیستم نت با سایر بخشها............................................................................ 70

شکل 3-5- نمودار پیشنهادی (الف).............................................................................................. 74

شکل 4-5- نمودار پیشنهادی (ب)................................................................................................. 75

جدول 1-4- شاخص متغیر استقبال مدیران............................................................................... 42

جدول 2-4- فراوانی متغیر استقبال مدیران................................................................................ 43

جدول 3-4- شاخص متغیر تکنولوژی........................................................................................... 45

جدول 4-4- فراوانی متغیر تکنولوژی.......................................................................................... 45

جدول 5-4- شاخص متغیر ساختار............................................................................................... 47

جدول 6-4- فراوانی متغیر ساختار................................................................................................ 47

جدول 7-4- ساخص متغیر فرهنگ.............................................................................................. 49

جدول 8-4- فراوانی متغیر فرهنگ............................................................................................... 49

جدول 9-4- شاخص متغیر زمینه و شرایط مساعد شرکت.................................................... 51

جدول 10-4- فراوانی متغیر زمینه و شرایط مساعد شرکت.................................................. 51

جدول 11-4- نتایج آماری عوامل تأثیرگذار در سیستم نت.................................................. 61

جدول 12-4- جدول تعیین سطح شرکت.................................................................................. 62

جدول 13-4- جدول دیدگاه پاسخ دهندگان.............................................................................. 63

نمودار 1-4- شاخص متغیر استقبال مدیران............................................................................... 44

نمودار 2-4- شاخص متغیر تکنولوژی........................................................................................... 46

نمودار 3-4- شاخص متغیر ساختار............................................................................................... 48

نمودار 4-4- شاخص متغیر فرهنگ.............................................................................................. 50

نمودار 5-4- شاخص متغیر زمینه مساعد برای اجرا در شرکت............................................ 54

 

 

پیشگفتار

سازمان‎هاي توليدي بيشماري در گوشه و كنار جهان در حال فعاليت هستند، اما معدودي از آنها بااقتدار به فعاليت خود ادامه مي دهند و گوي سبقت را از ديگران ربوده اند.همگان بر قدرت اين سازمانها واقف بوده و از آنها به عنوان سازمانهاي ممتاز ياد مي كنند .مشخصه اين سازمانهاي ممتاز چيست؟

يك سازمان ممتاز در تمام زمينه ها اعم از سيستم‌هاي توليدي، اطلاعاتي،خريدوفروش،خدمات و بازاريابي، مهندسي و كيفيت در سطح ممتاز فعاليت مي كند. يكي از شاخصه هاي اصلي يك سازمان توليدي ممتاز، دارابودن تشكيلات نگهداري و تعميراتي ممتاز است.

در این پژوهش سعی شده به اختصار به تعریف آن و روند رشد آن در طول زمان و خصوصا به عوامل موثر در اجرای آن از طریق تحقیق عملی در شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه پرداخته و با کسب نظرات افراد مرتبط با این سیستم از طریق سؤالات و بررسی آن از طریق روش های آماری نتایجی درشناسایی مشکلات و مزایای اجرای آن بدست آوریم برای طرح سؤالات تلاش شده از شرکت‎های فعال مطرح در دنیا در زمینه سیستم نگهداری و تعمیرات کمک جسته و در تهیه سؤالات اصلی و فرعی موضوع تحقیق تجربه آنان مورد بهره برداری قرار گیرد. اگر چه دربررسی سعی شده از آخرین یافته ها وروشهای بررسی سازمان در زمینه نگهداری و تعمیرات از منابع خارجی و داخلی بهره گیری شود ولیکن بدلیل گستردگی موضوع در تدوین و طراحی مطلب بی عیب و نقص نخواهد بود. امید دارم این مطالب گامی هر چند کوچک برای رشد و توسعه مدیریت نت[1] در صنعت آب و برق برداشته باشد.

برخود لازم می دانم از کمک های استاد راهنما جناب آقای دکتر محمدعلی سبحان اللهی و استاد مشاور جناب اقای مهندس شکور سلطانی که اینجانب را در تهیه این تحقیق یاری نموده‎اند تشکر و سپاس گذاری نمایم .

از جناب آقای مهندس غلامرضا رضایی فر مدیر عامل محترم شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه که در تامین امکانات مورد نیاز اینجانب را یاری نموده اند و نیز کلیه مدیران ادارات و کارشناسان بهره برداری شرکت در ستاد و مناطق که با ارائه نقطه نظرات خود موجبات کسب نتایج مفیدی در این تحقیق را فراهم کرده اند، قدردانی نموده و از خداوند متعال موفقیت همه آنان را در خدمت به مردم در عرصه علم و عمل خواستارم.

 

 

جواد فضلی فر

اسفند 86

 

 

چکیده:

مسئلة مهم در نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه حفظ آمادگی و عملیاتی نگهداشتن تجهیزات، ماشین آلات و تأسیسات است. استفاده از سیستم برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات و ارائه آن ضمن ایجاد مطلوب ترین سرویسهای تعمیراتی و اتخاذ بهترین رو شها برای تداوم کار صنعت با حداکثر بازدهی و کاهش هزینه، سبب افزایش سرمایه گذاریها در صنایع در شرایطی که محدودیت در منابع و مواد اولیه وجود دارد می‎گردد.برای استفاده از این سیستم نیاز به شناسائی برخی از عوامل مهم و تاثیر گذار در اجرای ان می باشد، تا بتوان نتایج مفیدی در اجرای آن که همواره با هزینه هایی همراه خواهد بود کسب نمود. در این تحقیق تلاش شده است به شناسائی این عوامل تاثیر گذار پرداخته و با بحث وبررسی دقیق برخی از عاملهای مهم، از طریق سؤالات و کسب نقطه نظرات مدیران و کارشناسان مرتبط به آن شده است که نهایتاً برای رسیدن به اهداف پژوهش که شامل شناسایی سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه و بررسی استقبال مدیران شرکت در صورت اجرای این سیستم و بررسی شرایط ساختاری ، فرهنگی و تکنولوژی موجود در شرکت جهت اجرای این سیستم و در نهایت در صورت موجود بودن شرایط، ارائه الگوی مناسب در شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه می باشد. که می تواند به صورت عملی اجرا شود که در فصول مختلف مراحل آن ذکر گردیده است.

با بررسي اين تحقيق ضمن بحث در صحت فرضيات به نتايجی دست يافته كه چنانچه به آن پرداخته نشود اجراي اين سيستم نه تنها كارائي نداشته بلكه هزينه زيادي را بر سازمان برجاي خواهد گذاشت.توجه بر فرهنگ ‏، ساختار، تشويق وتنبيه، توجه مدير عالي و مديران ارشد و آموزش كاركنان از مسائل مهمي مي باشد كه قبل از اجراي سيستم بايد زمينه را فراهم نمود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

• مقدمه
• بیان مسأله پژوهش
• اهمیت پژوهش
• اهداف پژوهش
• سؤالات و فرضیه های پژوهش
• تعاریف اصطلاحات و تعاریف متغیّرها

 

 

 

 

 

 

مقدمه

ضرورت طراحی و استقرار سیستم‎های نگهداری و تعمیرات در صنعت یکی از مسائل مبرم و حیاتی امروز مملکت ماست. حفظ سرمایه های کشور و ارزیابی تجهیزات از یک سو ، و پیشرفت سریع فن آوری و بالطبع ورود روز افزون ماشین آلات و تجهیزات جدید به صنعت از سوی دیگر ، استفاده عقلانی و برنامه ریزی شده و نگهداری و تعمیرات بموقع ماشین آلات و تجهیزات را الزامی می سازد.

نظربه اینکه بهره برداری صحیح از تا سیسات خصوصا در مقوله آب و فاضلاب در گرو دو عامل اصلی مدیریت فرایند و مدیریت عملکرد بهینه تأسیسات و تجهیزات است. لذا بحث و بررسی بر عوامل موثر در اجرای یک سیستمی که بتواند کارائی و اثر بخشی لازم را در یک سازمان دنبال داشته باشد بسیار مهم خواهد بود.

از طرف دیگر سیستم‎های کاربردی بدلیل فیزیکی و ماهوی دارای عمر مفید پیش بینی هستند.کاهش و افزایش عمر مفید سیستم ها ، بستگی به چند عامل دارد ار جمله کیفیت ساخت، نوع رفتار با آن ، میزان کار کرد و از همه مهمتر رسیدگی که می تواند بصورت پیشگیریسرویس و نگهداری یا درمان (تعمیرات)باشد.

 

بیان مسأله پژو هش

هم اکنون اکثریت قریب به اتفاق مهندسین و مدیران ، توجه و علاقه فراوانی نسبت به بهره گیری از دانش مهندسی نگهداری و تعمیرات، دارند. امروزه بخش مهندسی نگهداری و تعمیرات در واحدهای صنعتی پیش از پیش به استفاده از روشهای آمار و ریاضی در برنامه ریزی‎های خود روی آورده و شکل یک دانش به خود گرفته است.

وجود یک سیستم مجهز و برنامه ریزی شده نگهداری و تعمیرات از آنرو ضروری است که کنترل مستمر و اطلاع کامل از اوضاع و احوال و نحوه عملکرد واحد تولیدی، ابنیه، ماشین آلات و غیره .... را ممکن می سازد و لذا ارائه مطلوب ترین سرویسهای تعمیراتی و اتخاذ بهترین رو شها برای تداوم کار صنعت با حداکثر بازدهی و کاهش هزینه امکان پذیر می گردد.

از طرف دیگر افزایش سرمایه گذاریها در صنایع و محدودیت در منابع و مواد اولیه مورد نیاز سبب اهمیت کارائی و بهره وری از امکانات موجود نزد صاحبان صنایع و مدیران مسئول در صنعت گردیده است.این هدف زمانی مهمتر و در خور توجه بیشتر جلوه میکند که بحث رقابت های صنعتی شدید که در بازار های داخلی و جهانی وجود دارد مطرح می گردد.

شرکت آب و فاضلاب یک سیستم پیوسته بوده و در صورت بروز مشکل یا احتمالاً خرابی در تأسیسات و ماشین آلات این سیستم پیوسته دچار مشکل شده و باعث تأخیر در تولید می گردد که زیان های ناشی از آن نه تنها هزینه های زیادی را برای شرکت در برمیگیرد بلکه از آن مهم‎تر باعث کمبود و نوسان در تولید آب شرب مصرفی مورد نیاز استان می شود بنابراین نیاز به یک سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه در شرکت احساس می شود که بوسیله آن بتوان تا حدود زیادی از بروز مشکلات ناشی از تأخیر در تولید به جهت خرابی ناگهانی ماشین آلات جلوگیری شود.

دستیابی به این امر مهم زمانی حاصل می‎گردد که با مسائل تولیدی با دیدی منطقی ، علمی و دقیق و همراه با برنامه ریزی صحیح برخورد گردد، یکی از این مسائل مهم حفظ آمادگی و عملیاتی نگهداشتن تجهیزات ، ماشین آلات و تأسیسات استو اصولی ترین راه حل این مسئله‎، استفاده از سیستم برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات است.

استقرار چنین سیستمی در یک صنعت و یا سازمان نیازمند به بررسی همه جانبه از اهداف عالی سازمان گرفته تا عواملی نظیر نیروی انسانی ، منابع ، فرهنگ محیطی و محاطی و زمینه مناسب برای انتقال و اجرای آن دارد که در این پژو هش سعی شده این عوامل مورد بررسی قرار گیرد

 

اهمیت پژوهش

سیستم مدیریت نگهداری و تعمیرات با هدف کاهش تعمیرات و هزینه های مربوطه به آن خواهد توانست با بهره‎گیری از تکنیکهای بازرسی دوره ای ، زمان بندی سرویس ها، ارائه برنامه های مدون روغن کاری و گریسکاری و سایر بازرسی های پیشگیرانه در کاهش تعمیرات اضطراری و بدون برنامه نقش بسزائی داشته باشد، ضمن اینکه پردازش اطلاعات منتج از استقرار این سیستم، کاربران را در مقابله با علل خرابی های تکراری آگاه ساخته و می تواند با ارائه راهکارهای مناسب بر اینگونه خرابی‎ها ممانعت بعمل آورد. چراکه از کار افتادگی و خرابی‎ها می‎تواند پیامد های ذیل را داشته باشد:

الف- کاهش یا توقف تولید

ب- بیکاری نیروی انسانی بطور مستقیم یا غیر مستقیم

ج- تاخیر یا توقف در سایر امور تولید در یک خط تولیدی

د- ایجاد هزینه های اضافی

ذ- نارضایتی و تخریب روحیه کارکنان فنی و بهره برداری

با توجه به مواردی که ذکر گردید می‎توان اهمیت این پژو هش را بشرح ذیل خلاصه نمود:

• آشنائی و ارائه راه حل به مدیران از مشکلات اجرائی و چالش های اجرای سیستم نت
• توجه به مسائل مهم تاثیر گذار در اجرای سیستم نت نظیر فرهنگ سازی، ساختار، نیروی انسانی ،آموزش و...
• ارائه بینش جدید برای رشد و توسعه شرکت بجای نگرش سنتی به تأسیسات و تجهیزات
• ارائه جریان مناسب اطلاعاتی در بخش نگهداری در راستای بکار گیری این سیستم
• ایجاد علاقمندی در اجرای این سیستم برای مدیران ارشد سازمان و باز نگری در نمودار سازمانی خود در بخش نگهداری
• توجه به نحوه نگهداری و تعمیرات در زمان طراحی و ساخت و راه اندازی تجهیزات

 

اهداف پژوهش

این پژوهش به بررسی مدیریتی در جهت شناسائی عوامل تاثیر گذار در اجرای سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه پرداخته وبراین اساس اهداف ذیل رابرای تحقیق دنبال خواهد نمود:

 

1. بررسی استقبال مدیران برای اجرای سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه در شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه
2. شناسائی سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه و تطبیق آن با شرایط شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه
3. شرایط فرهنگی مناسب سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه وتطبیق آن با شرایط شرکت آبو فاضلاب استان کرمانشاه
4. شرایط تکنولوژی سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه و تطبیق آن با شرایط شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه
5. ارائه الگوی مناسب

اهداف این پژوهش به این جهت قابل اهمیت است که تاکنون در سطح کشور به این عوامل بطور اختصاصي پرداخته نشده و بررسی های لازم از عدم مو فقیت در اجرای آن صورت نگرفته است. تاکنون در نقاطی از صنعت که این سیستم را مطالعه و مستقر نموده اند نتوانستهاند آن راندمان مناسب را در یافت نمایند وپس از مدتی بنا به عللی عملا در بکار گیری آن بی توجهی شده است.

 

سؤالات و فرضیه های پژوهش

در بررسی اهداف پژوهش سؤالات های ذیل مطرح می گردد:

سؤالات اصلی

1- آیا مدیران شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه از سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه استقبال می کنند؟

2- آیا اجرای سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه[2] با ساختار فعلی شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه هماهنگی دارد؟

3- آیا شرایط فرهنگی مناسب برای استقراراین سیستم در شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه وجود دارد؟

4- آیا شرایط تکنولوژیکی مناسب برای دست یابی به الگوی مناسب این سیستم در شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه وجود دارد؟

5- آیا زمینه و شرایط مساعد برای اجرای این سیستم در شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه وجود دارد؟

 

فرضیات :

در راستای سؤالات اصلی بیان شده فرضیه های این پژوهش بشرح ذیل قابل طرح است:

1. اجرای سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه با ساختار فعلی شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه هماهنگی دارد.
2. شرایط فرهنگی مناسب برای استقراراین سیستم در شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه وجود دارد.
3. شرایط تکنولوژیکی مناسب برای دست یابی به الگوی مناسب این سیستم در شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه وجود دارد.
4. مدیران شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه از سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه استقبال می کنند.
5. زمینه و شرایط مساعد برای اجرای سیستم در شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه وجود دارد.
6. بین عوامل موثر در اجرای سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه اولویت یکسانی وجود ندارد.

 

تعاریف اصطلاحات و تعاریف عملیاتی متغیّرها

نگهداری (Maintenance)

مجموعه ای از فعالیت ها که بطور مشخص و معمولاً به صورت برنامه ریزی شده وبا هدف جلوگیری از خرابی ناگهانی ماشین آلات و تجهیزات و تأسیسات انجام گرفته و با این کار قابلیت اطمینان و در دسترس بودن آنها را افزایش می دهیم (حاج شیر محمدی علی، 1381).

تعمیرات (Repairs)

شامل مجموعه ای از فعالیت هائی است که برروی یک سیستم یا وسیله ای که دچار خرابی و یا از کار افتادگی گردیده ، انجام می دهیم تا آن را به حالت آماده و قابل بهره برداری باز گردانده ودر جهت انجام وظیفه ای که به آن محول گردیده است ، آماده سازد (حاج شیر محمدی علی ، 1381).

نگهداری و تعمیرات (نت)

منظور ازسیستم نگهداری و تعمیرات مجموعه عملیاتی جهت نگهداری دارائیها ی فیزیکی و حفظ و صیانت از آنها در شرایط قابل قبول ویا تغییر آنها به شرایط قابل قبول اعمال شده تا زمینه حصول اقتصادی ترین راه صرف هزینه جهت بهره برداری و بهسازی از تجهیزات را ایجاد نماید (حاج شیر محمدی علی ، 1381).

فرهنگ (Culture)

در معنی فرهنگ تعاریف متعددی ودرعین حال متنوعی ارائه گردیدکه در اینجا صرفاً به دو تعریف اشاره میگردد.

1- فرهنگ سازمانی عبارت است از ارزشهای غالبی که توسط اکثریت قریب به اتفاق اعضاء پذیرفته وحمایت میگرددو عامل انسجام اعضاء و همنوائی درونی میان آنها می باشد.

2- فرهنگ سازمانی عبارتست از مجموعه ای از ارزشها ،باورها، درک و استنباط و شیوه های تفکر یا اندیشیدن که اعضاء سازمان در آنها وجوه مشترک دارندو همان چیزی است که به عنوان یک پدیده درست به اعضای تازه وارد آموزش داده می شود. آن نماینگر بخش محسوس سازمان است (جی. ای. گل، 1382).

مدیریت (Management)

مدیریت مجوعه فعالیتهای برنامه ریزی ، سازماندهی ،هدایت و رهبری ، کنترل در یک سازمان را به عهده دارد. تصمیم گیری ، کنترل هزینه ها، ایجاد انگیزه، پاداش و تنبیه و تشویق از جمله فعالیتهای مدیریت به شمار می رود. مدیریت پایه و اساس یک سازمان می باشد (جی. ای. گل، 1382).

 

تکنولوژی (Technology)

کلمه تکنولوژی به تازگی وارد ادبیات معاصر شده است و ریشه فارسی ندارد وجزء کلماتی است که بدون کوچکترین تغییری ، کاربردزیادی در زبان فارسی دارد. در حال حاضر این کلمه در فرهنگ صنعتی کشور به معنای ماشین آلات تولیدی و ویژگیهای فنی آن است. در بررسی دقیق تر هم تکنولوژی به عنوان روش تولید معرفی می شود.

این کلمه مرکب از دو واژه یونانی تکنو (فن و هنر و مهارت ، پیشه وهمچنین چیزی که وجود نداشته و توسط بشر ساخته شده است) ولوژی (در یونان قدیم به معنای علم ، دانش و خرد یا تعقل و تدبیر بکار می رفته است).

تکنولوژی در صنعت عبارت است از دانشی که از یک سری بررسی، تحقیقات، آزمایشات و بالاخره پیاده کردن نتایج در سطح اقتصادی و سپس اصلاح و توسعه نتایج آن در عمل برای کسب هدف مشخص بدست می آید (جی. ای. گل، 1382).

 

ساختار (structure)

ساختار سازمانی در نمودار سازمانی نمایان می شود. نمودار سازمانی یک نماد قابل رویت از کل فعالیت ها و فرآیند های سازمان است.

در تعریف ساختار سازمانی به سه رکن اصلی زیر اشاره می شود:

• ساختار سازمانی تعیین کننده روابط رسمی گزارشگری در سازمان است و نشان دهنده سطوحی است که در سلسله مراتب اداری وجود دارد ونیز حیطه کنترل مدیران یا سرپرستان را مشخص می کند.
• ساختار سازمانی تعیین کننده افرادی است که به صورت گروهی در دوایر کار می کنند و گروه بندی یا تقسیم بندی دوایر ی است که در کل سازمان وجود دارد.
• ساختار سازمانی در برگیرنده سیستم‎های می شود که به وسیله آنها فعالیت های همه دوایر هماهنگ و یکپارچه می گردد و در نتیجه ارتباط مؤثر (در سازمان)تضمین خواهد شد (جی. ای. گل، 1382).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم

 

• شناخت سیستم نت
• خصوصیات یک سیستم نت
• انواع سیستمهای نگهداری و تعمیرات
• اصول اساسی مؤسسه مارشال جهت اجرای سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه در سازمان
• بررسی پژوهش های انجام شده در ارتباط با موضوع تحقیق
• بررسی پژوهش های مشابه
• روشهای حل مسأله پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شناخت سیستم نت

اگر سیستم را مجموعه ای از عناصر اطلاق کنیم که برای رسیدن به هدف خاصی با کمیت و کیفیت معلوم، طراحی و ساخته شده وبا ترتیبی با یکدیگر ترکیب شده اند، تعریف نمائیم، می توان ادعا کرد که هر سیستم از دو بخش اصلی زیر تشکیل شده است.

1. هسته اصلی: این بخش وظیفه اجرای هدف را دارد.
2. قسمت پشتیبانی: این بخش ضمن پشتیبانی از هسته اصلی تداوم اجرای اهداف را تضمین میکند و شامل وسائل و امکانات بررسی و آزمایش شرایط فنی و تکنولوژی ، ابزار نگهداری و تعمیرات ، قطعات یدکی ، اسناد و مدارک فنی نظیر نقشه ها ، دستور العمل های نگهداری، تعمیر و بهره برداری و پرسنل آزموده و آماده برای بکارگیری روشها و ...... می باشد.

در سالهای اخیر ، در مراحل پیشرفته این موضوع مورد توجه واقع شده که عناصر و عوامل پشتیبانی (لجستیک) به عنوان جزئی غیر قابل تفکیک از یک سیستم تعریف شوند. در چهار چوب این تعریف لازمست از همان ابتدا که فکر و تصور ایجاد یک سیستم مطرح می شود.همراه و همگام با طراحی، و ساخت، نصب و راه اندازی هسته اصلی ، امکانات پشتیبانی نیز به صورت سازگار و متعادل با هسته اصلی، مراحل ساخت ، نصب، و راه اندازی را طی نمایند.

در مراحل طراحی یک سیستم عوامل با اهمیت که لازم است همگام و سازگاربا عوامل تولیدی مورد نظر قرار گیرند، در پاسخگوئی به سؤالات ذیل قابل تعریف می باشند:

1. تجهیزات چگونه طراحی و تولید شوند که عمر اقتصادی بیشتری داشته باشند و بتوان براحتی و با هزینه کم آنها را نگهداری و تعمیر نمود؟
2. در دوران بهره برداری از تجهیزات چگونه عمل شود که تجهیزات خرابی کمتری داشته باشند و سرعت فرسودگی آنها در حدودی اقتصادی و قابل کنترل باشد؟

در بررسی های انجام شده دو عامل فوق مخصوصا عامل اول تا اوائل نیمه دوم قرن حاضر مورد اغماض واقع شده ، تنها از نیمه دوم قرن حاضر، بعلت بالا رفتن سطح دانش و تکنولوژی و پیچیدگی طرح و حرکات ماشین آلات و هزینه سنگینی که در اثر رکوردهای غیر منتظره ماشینها به سیستمهای صنعتی تحمیل میشود ، موضوع مورد توجه واقع شده و عنوان جدید از فعالیت ها را به صورت قابل مشخص و قابل تعریف در چهارچوب فعالیت های لازم در طراحی سیستم ها باز نمود.

مجموع فعالیت های که پا سخگوئی دو سؤال بالا باشند در سالهای اخیر در صنعت جهانی ، تروتکنولوژی Trotecnologyنامیده می شود (جی. ای. گل، 1382).

فعالیت‎های ردیف دوم که مربوط به دوره بهره برداری از ماشین است در فرهنگ کشور ما عناوینی نظیر نگهداری و تعمیراترا بخود گرفته است. در سالهای اخیر در ایران رسم براین بوده که این دسته از فعالیت ها در راستای مقدم داشتن امور نگهداریبه امور تعمیرات بعد از خرابیبه عبارتی نگهداری و تعمیراتنام برده شود.

لزوم توجه به مسائل فنی از دستگاهها و برقراری سیستم منظمی که با مدیریت متشکل ، به امور نگهداری دارائیهای فیزیکی (شامل ماشین آلات تولیدی ، تجهیزات تأسیسات و ساختمان و...)رسیدگی نماید هم اکنون در جهان صنعتی به حد کافی احساس می شود.

در جهت بهبود بازدهی تولید و کارائی تجهیزات لازم است فعالیت های مدیریت فنی (تروتکنولوژی) در مراحل طراحی ، ساخت ، نصب وراه اندازی و بهره برداری در سیستمهای صنعتی بعنوان یک بخش اساسی و بنیادی مورد ملاحظه قرار میگیرد.

با پیشرفت زمان پیچیدگی در طرح ماشین آلات ، نسبت خودکاری در آنها افزایش قابل توجهی یافته و این امر باعث می شود که بسیاری از مهارت های مورد نیاز که قبلا به عهده کارکنان خطوط تولید بوده به عهده ماشین واگذار شود.

در مقابل همگام با پیچیده تر شدن طرح و ساختار سیستمهای صنعتی و بالا رفتن عامل وابستگی بین مراحل تولید یک محصول و خودکار شدن عملیات تولیدی ، میزان احتیاج به مهارت های کارکنان نگهداری و تعمیرات نیز افزایش می یابد. شکل شماره (1-2) (سید حسینی سید محمد، 1381).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل شماره 1-2اهمیت امور نت

 

افزایش قیمت های ماشین آلات و حجم قابل توجه سرمایه گذاری ها برای تأسیس واحدهای صنعتی و بالا بودن قیمت های قطعات یدکی، مخصوصا در شرایط الزام به تهیه این قطعات از کشور‎های خارجی، همگی نشانگر این حقیقت است که با پیشرفت زمان، جایگاه امور نت سیر صعودی پیدا کند.

دلایل این امر بشرح ذیل می باشد:

حرکت سریع صنایع در جهت خودکارشدن که در نتیجه احتیاج به مهارت بیشتر کارکنان نت و مدیریت فنی را در جهت توانائی در مراقبت و تعمیر تجهیزات الزامی می نماید .

1. بالا رفتن حجم سرمایه گذاریها و سرعت تولید ، در نتیجه بروز خسارت زیاد به سیستم تولیدی در رکود تولید، به علت خرابیهای اضطراری
2. بالا رفتن قیمت قطعات یدکی و قیمت اولیه ماشین آلات که احتیاج به روشهای صحیح و بهینه مدیریت بر دارائیهای فیزیکی و کنترل سرعت استهلاک و هزینه های نگهداری و تعمیرات را الزامی می نماید (سید حسینی سید محمد، 1381).

 

خصوصیات یک سیستم نت

در این قسمت خصوصيات يك سيستم نگهداري و تعميرات(نت)در يك سازمان مورد بررسي قرار گرفته كه درفهرست زير ارائه شده است. اين فهرست همچنين مي تواند به عنوان چك ليستي جهت مميزيهاي داخلي سيستم و درك ميزان تفاوت از يك سيستم نت ممتاز مورد استفاده قرار گيرد (حاج شیر محمدی علی، 1379).

1-هزينه چرخه عمر:

تصميم گيري براي خريد تجهيزات بايد براساس دو عامل قيمت خريد به علاوه هزينه تحميلي از سوي تجهيز در مدت عمر اقتصادي آن صورت گيرد و نه برپايه قيمت خريد تجهيز ،اين بدان معنا است كه متخصصان نگهداري و تعميرات در سازمان بايد با برخورداري از توانايي انجام آناليزهایي، قابليت اطمينان و قابليت تعميرپذيري در مورد سيستم هاي فني و اجزاي آنها در فرآيند خريد تجهيزات مشاركت داشته باشند. همچنين در هنگام خريد بايد به عواملي چون وجود فهرست كامل اجزاء راهنما، نحوه استفاده و نقشه هاي دقيق طبق استانداردهاي مكتوب مورد استفاده در سازمان و غيره توجه داشت.

2-تمركز براهداف كلي سازمان:

در يك سازمان بايد تمام عوامل عملياتي، مهندسي و نگهداري و تعميراتي همه در جهت اهداف سازمان حركت كنند.در يك سازمان ممتاز كه مهمترين هدف آن توانايي رقابت در زمينـه قابليت اطمينان ساخت و هزينه هاي ساخت است، اين اهداف بايد در ساير دپارتمان‌ها و از جمله نت نيز در اولويت بالاتري نسبت به اهدافي چون كاهش هزينه‌هاي نگهداري و كاهش زمان بيكاري ناشي از عمليات نت قرار داشته باشند.نتيجه اين رويكرد افزايش مستمر اثربخشي كلي تجهيزات و در نتيجه كاهش هزينه‌هاي كلي ساخت است.

3-تعيين يك خط مشي و سياست قابليت اطمينان:

يك سازمان ممتاز داراي سياستي مشخص شامل برنامه هاي سه تا پنج ساله براي پيشرفت در زمينه قابليت اطمينان و عملكرد نت است.اين سياست با تمام مشخصات آن از جمله پارامترهاي ضروري قابليت اطمينان و نت، مشخصه هاي كاركردي و كليدي آنها، دلايل اهميت آنها، نحوه تشخيص كاركنان از حركت به سوي اهداف و غيره بايد در كل سازمان ابلاغ و درك شود. در نتيجــــه اولويت بندي كارها براساس مصلحت و در جهت سياست سازمان صورت گيرد.

 

4-مهارت بالاي كاركنان نگهداري و تعميرات:

در صورتي كه كاركنان نت از مهارت بالايي برخوردار باشند، نيازي نيست كه سرپرستان و مديران فني وقت زيادي را صرف آموزش آنها كنند و آنها قادر خواهند بود وقت خــود را به برنامه ريزي و زمانبندي كارها، تعيين نيازهاي آموزشي و انجام آناليز دلايل خرابيها اختصاص دهند. در نتيجه، سازمان از يك سازمان منفعل و واكنشي تبديل به يك سازمان مبتني بر تفكر و حل مسأله خواهد شد و 10تا 30 درصد زمان عمليات نت صرف حل مشكل و انجام اقدامات اصلاحي خواهد شد.

5-تعيين حيطه كاري كاركنان نگهداري و تعميرات:

در يك سازمان ممتاز محدوده كاري كاركنان نت باتوجه به نوع مهارت آنها مشخص مي شود و نه باتوجه به خطوط توليدي مختلفدر اين صورت يك تكنسين مكانيك بايد توانايي انجام كليه كارهاي مكانيكي را داشته باشد و يك تكنسين الكترونيك نيز به همين ترتيبنتيجه اعمال اين رويكرد ايجاد رضايت در كاركنان نت و انعطاف‌پذيري در كارهاستباوجود اين، در شرايطي نيز باتوجه به نوع كار بايد تخصص‌گرايي را مدنظر قرار داد.

6-سطح بالاي برنامه ريزي و زمانبندی:

در هر سطح عملكردي سازمان نت برنامه ريزي و زمانبندي به‌عنوان مهمترين عامل كاهش هزينه‌هاي نت است جهت انجام مناسب برنامه‌ريزي و زمانبندي عوامل زير در نظر گرفته شود:

- برنامه‌ريزي بايد قبل از زمانبندي صورت گيرد.

- هركاري بايد با برنامه‌ريزي و زمانبندي انجام شود.

- بعد از انجام زمانبندي تخصيص كاركنان برای انجام فعالیت ها صورت گیرد .

- در هنگام اجراي يك كار برنامه‌ريزي و زمانبندي شده، نبايد افراد را جهت انجام كار ديگري به خدمت گرفت .

- هيچ كاري تا قبل از مشخص و مكتوب‌شدن علت انجام آن، نبايد اقدامی صورت گیرد.

- بعد از اتمام كار علت اصلي مشكل شناسايي شود.

7- اولويت‌بندي صحيح كارها:

به منظور اولويت‌بندي صحيح كارها، بايد توانايي درنظرگرفتن عواقب ناشي از اجرانشدن به‌موقع هريك از عمليات نت را داشته باشيد.اين عواقب ممكن است ضايعات زيست‌محيطي، صدمات جاني، هزينه‌هاي بالاي كاهش توليد و يا صدمات به تجهيزات باشند.در يك كارخانه با خطوط توليد متفاوت؛ تعيين مهمترين خط توليد از لحاظ رساندن محصول به مشتري و تعيين ارزش افزوده هرمحصول، مي‌توانند به اولويت بندي صحيح كارهاي نت كمك كنند.اولويت بندي صحيح و مناسب موجب اجراي كامل و به‌موقع وظايف برنامه ريزي و زمانبندي شده خواهد شد.

8- درك صحيح مضمون نگهداري و تعميرات پيشگيـــرانه:

جهت ايجاد درك صحيحي از برنامه هاي پيشگيرانه و مراقبتهاي ضروري و بررسي وضعيت فنـي در سازمان، بايد اين برنامه ها براساس جلوگيري از ايجاد شكست و خرابي بنا شـــــوند.همچنين اين نوع برنامه ها در صورتي قابل قبول هستند كه هزينه هاي ناشي از ايجاد خرابي به مراتب بيشتر از هزينه‌هاي مربوط به اجراي برنامه هاي پيشگيرانه باشد.

همچنين بايد روشهاي دقيق و صحيح جهت بازرسيهاي اساسي و بررسيهاي وضعيت فني تجهيزات، شناسايي و استفاده شوند.بهتر است اين نوع برنامه ها در وضعيت روشن بودن تجهيزات صورت گيرند و تواتر اجراي اين برنامه ها بر پايه زمانهاي خرابي و توزيع‌هاي ايجاد شكست صورت گيرد.همچنين اين برنامه‌ها بايد کاملاً عملي و قابل اجرا باشند.

9- اجراي 100درصدي برنامه‎ها:

در صورتي كه شما قادر به ايجاد يك بستر مناسب براي برنامه‌هاي پيشگيرانه و مراقبتهاي ضروري و بررسي وضعيت فني شده باشيد، هيچ دليلي را نبايد براي عدم اجراي 100درصدي اين برنامه‌ها داشته باشيد. در صورت اجراي 100 درصدي اين برنامه‌ها احتمال ايجاد خرابيهاي اتفاقي و ناگهاني بسيار ناچيز خواهد بود و اثربخشي كلي تجهيزات بالا خواهد رفت.

10-آماده بودن به‌موقع مواد و قطعات يدكي:

در صورتي كه برنامه ريزي و زمانبندي به‌درستي صورت گيرد، انبار قطعات يدكي قادر خواهد بود تا قطعات يدكي را به‌طور مناسب و اثربخش و در زمان مناسب به محل انجام عمليات نت ارسال دارد. در اين صورت از بخش قابل توجهي از زمان عمليات نت و انرژي نيروي انساني كه صرف انجام فرآيند ارسال درخواست قطعه و دريافت قطعه از انبار مي شود، كاسته خواهد شد.

11- سطح خدمت یا سرویس دهی بموقع:

سطح خدمت پايين براي قطعات يدكي نه تنها ممكن است موجب افزايش زمان عمليات نت و هزينه‌هاي توليد شود بلكه از لحاظ رواني اين عقيده را در بين كاركنان نت و توليد به‌وجود مي آورد كه انبار قطعات يدكي قادر به فراهم آوردن قطعات مناسب در زمان مناسب نيست. بدين ترتيب در بسياري از كارخانجات شاهد به‌وجودآمدن انبار قطعات يدكي مجازي و مخفـــــــي در واحدهاي مختلف جهت به راه انداختن فرآيند توليد هستيم. البته در تعيين سطح خدمت مواردي چون هزينه‎هاي نگهداري و ميزان حياتي بودن قطعه را بايد موردتوجه قرار داد . اما در مورد قطعات حياتي سطح خدمت 97درصدي ضروري است.

12-صحت كامل اطلاعات آرشيو فني:

در مورد آرشيو فني در يك سازمان ممتاز بايد اين اطمينان وجود داشته باشد كه حداقل در 95درصد موارد، اطلاعات استخراجي از آن صحيح و بدون نقص باشد. همچنين آرشيو فني همواره بايد مورد بازنگري قرار گيرد تا اطلاعات آن به‌روز باشد.

13- سازماندهي و انجام مناسب عمليات بنيادي و اساسي نگهداري و تعميرات:

مهمترين تفاوت بين يك سازمان نت ممتاز و ديگر سازمانهاي نت در اينست كه سازمان نت ممتاز، موارد ساده و مفيدي را كه ديگر سازمانها تنها در مورد آنها حرف مي زنند، اجرا مي كند. در صورتي كه مـي‌خواهيد يك سازمان نت ممتاز داشته باشيد بايد به طور پيوسته روي عمليات اساسي و بنيادي نت كار كنيد و روش انجام آنها مورد بازنگري و اصلاح قرار دهيد. بعضي از اين عمليات عبارتند از: تميزكاري دقيق تجهيز (تميزكاري خود نوعي بازرسي است)؛ روغنكاري؛ آچاركشي؛ تنظيمات جزئي وايجاد بالانس؛ فيلتراسيون سيالات هيدروليكي سيستم‌هاي روغنكاري؛ درزگيري و آب‌بندي قسمتهاي مختلف تجهيز.

14- سطح بالاي استانداردهاي ايمني:

يك رابطه بسيار قوي بين عمليات خوب و مناسب نت و بالارفتن سطح ايمني در يك سازمان وجود دارد. بررسيهاي كامل ابزار و وسايل مورداستفاده كاركنان نت از نظر مسائل ايمني، قبل از انجام عمليات نت و تعيين شرايط ايمني لازم براي انجام هرنوع عمليات نت در قالب دستورالعملهاي نت و تهيه چك ليستهاي ايمني مي توانند به كاهش سطح ريسك عمليات نت كمك كنند.

15- نيازسنجي آموزشي دقيق براي كاركنان نگهداري و تعميرات:

در صورت انجام يك نيازسنجي آموزشي دقيق براي كاركنان نت، در مورد هريك از كاركنان موارد آموزشي خاصي شناسايي مي شود و كاركنان تنها در كلاسهاي آموزشي خاص خودشان شركت خواهند كرد. در اين‌صورت از برگزاري كلاسهاي عمومي براي كليه كاركنان كه زمان‌بر و هزينه‌بر هستند و نمي توانند نيـــازهاي آموزشي را به طور كامل برطرف سازند و اثــربخشي لازم را نيز دارا نيستند، جلوگيري به‌عمل مي آيـــد. بايد به اين نكته توجه داشت كه براي تعيين اثربخشي آموزش بايد از شاخصهاي سطح مهـــارت استفاده كرد و در نظر گرفتن شاخص تعداد ساعات آموزشي نمي تواند مناسب باشد.

16- آناليز علل اصلي و اساسي شكست و خرابي:

در يك سازمان نت سطح جهاني، گروههايي جهت شناسايي و رديابي علل خرابيها وجود دارد. در سازمانهاي كوچك وظايف اين گروهها، در بين برنامه‌هاي معمول نت توسط كاركنان نت صورت مي‌گيرد. اما در سازمانهاي بزرگ به‌جهت دخيل بودن عوامل تجهيزاتي، عملياتي، نيروهاي انساني و ساير فاكتورها در مشكلات پيش آمده، گروههاي قابـــــليت اطمينــان تشكيل مي‎شـوند كه بااستفاده ازروش بررسی علل خرابی و شکست[3] ،اقدام به شناسايي و رديابي خرابيها و علل آنـها مي كنند.

انواع سیستمهای نگهداری و تعمیرات

1- سیستم تعمیرات اضطراری[4]

در این سیستم تعمیرات را تا زمان وقوع تعمیرات اضطراری به حال خود رها کرده و پس از رکود سیستم نسبت به تعمیراقدام می نمایند. در این جا بحث نگهداری عموماً مطرح نیست، این روش تنها برای ماشین هایی که دارای ارزش اقتصادی پایین بوده ودر خطوط تولید بحرانی نباشند قابل قبول می باشد این روش فقط در صورت کاربرد موارد زیر مؤثر خواهد بود (حاج شیرمحمدی علی، 1379).

 

• تجهیزات غیر بحرانی
• تجهیزات ارزان قیمت
• عدم توانائی یا کاربرد روشهای دیگر امروزی

مزایای این سیستم عبارتند از :

• قیمت تمام شده ارزان
• عدم نیاز به برنامه ریزی پس از اطمینان از وجود پرسنل مربوطه و مواد لازم.

معایب سیستم عبارتند از:

• عدم وجود اطلاع قبلی یا هشدار (ریسک در حفاظت)
• عدم وجود کنترل دقیق تولیدات (کاهش حجم تولید)
• نیازمند حضور تیم کاری زیاد
• خسارت جانبی (افزایش توقف)
• ذخیره لوازم یدکی زیاد و همیشگی
• بعضاً نیاز به وجود خط رزرو می باشد

2- سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه[5]

این سیستم سیاست خود را به تعمیرات قبل از خرابی معطوف داشته و خصوصاً در صنایعی که حساسیت فرآیند بالاست و وقوع تغییرات بدون برنامه، هزینه های غیر مستقیم زیادی به سیستم وارد می‎کند مناسب است. علی‎الخصوص در مورد سیستم‎های تولید پیوسته و انبوه، با تدوین دستورالعمل‎های مناسب به بازدید های دوره ای ویا تعویض قطعات می پردازد.

نکته قابل ذکر در مورد این سیستم آن است که تضمین زمان مناسب عملیات نگهداری و تعمیرات از اهمیت فوق العاده ای برقرار است.چرا که تعیین نادرست این زمان می تواند هزینه های نت را تحت الشعاع هزینه های تعمیرات اضطراری [6] افزایش دهد.

از نظر منطقی عمر هر قطعه ویا تجهیز از قبل پیش بینی می شود وبراساس دوره های تعیین شده تنظیم، تعویض، و غیره .... صورت می گیرد.

خصوصیات این سیستم عبارت است از :

1- بعنوان وسیع ترین روش در دهه 60تا80مورد استفاده قرار مي گرفت.

2- سبب افزایش اثر بخشی ، بالا رفتن عمر تجهیزات و کاهش دامنه احتمالی خرابی می شود.

3- دراين سيستم فعالیت های نگهداری و تعمیرات بصورت گروهی در توقف های از قبل تعیین شده برنامه ریزی می گردد. (کاهش تعداد توقف)

4- اکثر مورد های خرابی صنایع طبیعت تصادفي داشته و فعالیت های نت اثر مثبت برروی عملكرد تجهیزات ندارد.

مزایای این سیستم:

• کاهش خرابی ها
• استفاده موثر از پرسنل نت
• برنامه ریزی از قبل (حضور به موقع پرسنل و موارد مورد نیاز)

معایب این سیستم:

• افزایش فعالیت ها و هزینه نت
• کاربرد در مشکلات مربوط به عمر تجهیزات
• زایش و افزایش فعالیت های نگهداری و تعمیراتی جدید (حاج شیر محمدی علی، 1379).

3- نگهداری بهره ور جامع[7]

نگهداری بهره ور جامع روشی برای کارگروهی جهت بهبودکارائی تجهیزات در کارخانجات تولیدی و موسسات تجاری و پیشرفته است. به این معنی که افراد مرتبط با تجهیزات و یا ارائه دهندگان خدمت به آنها و نه فقط بخش تعمیرات و نگهداری ، بدنبال روشهائی برای حفظ تداوم کارائی تجهیزات در زمانهای تولید با حداکثر توان به کار گرفته شده و با بالاترین سطوح ممکن کیفیت و بازدهی، می باشند (افتخاریان سید حسین، 1378).

دراین روش نیازمند نظامی خاص در مورد روشهای اصولی است که کارکنان با استفاده از آنها به مراقبت از تجهیزات خودشان می پردازند.

در اجرای نگهداری بهره ور جامع، فرهنگ احساس مالکیت نسبت به تجهیزات بوجود می آید. این مسأله شامل اجرای دقیق بازرسی ، تنظیم، روغن کاری و نگهداری ، گزارشهای مربوط به جزئیات عملکرد ونگهداری از تجهیزات است.

نگهداری بهره ور جامع یک روش و نظریه مدیریت استراتژیک تجهیزات محسوب میشود که برهدف ساخت محصول با کیفیت از طریق افزایش کارائی تجهیزات تاکید دارد. این روش در بر گیرنده نظریه های بهبود مستمر و مشارکت همگانی تمامی کارکنان و بخشهای سازمان است وبر هدف کاهش اتلاف های بوجود آمده بواسطه توقف ماشین آلات از طریق فعالیت گروههای کاری کوچک متکی به خود و مشارکت هر یک از اپراتور ها در وظایفی که قبلا بخش تعمیرات و نگهداری عهده دار آنها بود، تاکید دارد.

نگهداری بهره ور جامع حرکتی است به سوی روش کار گروهی فراگیر[8] برای نگهداری پیشگیرانه[9] و مدیریت کیفیت جامع[10] .

نگهداری بهره ور جامع نظریه ای است که بوسیله ژاپنی ها در دهه 1960به واسطه تجربیاتی که در نگهداری تجهیزات در طول دهه1950در ایالات متحده کسب نموده بودند مطرح شد.

در کشور ما بین عوامل تولید با توجه به نرخ بالای تبدیل ارز و وضعیت صنعت ،سخت افزار و تکنولوژی کشور، اهمیت بالای حفظ ماشين‌آلات‌‏‎تعميرات‌‏‎و‏‎نگهداري‌ وتجهیزات صنعتی بدون اضافه کردن هیج دلیل دیگری پذیرفته می شود. زیرا قیمت آنها بسیار بالا بوده و جایگزینی آنها برای کارخانجات بسیار مشکل است.فلسفه فراگیرمطرح در این راستا نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر است.

در نگهداری بهره ور جامع با همکاری همه جانبه کارکنان بخصوص همکاری نزدیک واحد های تولید و نگهداری و تعمیرات می توان ضمن رسیدگی کامل به ماشین آلات و تجهیزات، نه تنها بهره وری ماشین آلات و در نهایت سازمان را افزایش داد ، بلکه حساسیت کار کنان را نسبت به عیوب افزایش داده و در نهایت کیفیت محصولات را ارتقاء داد.در این ارتباط ، باید منابع و شرایط نامساعد در سطح کارخانه مورد بررسی قرار گیرد.برای این شرایط نامساعد باید اقدامات لازم در پیش گرفته شود.

‏‎تمایل مدیران به بهبود وضعیت نگهداری و تعمیرات سخت افزارها ، غالباً به جهات زیر بوده است:

• حفظ و نگهداری سرمایه ها ، اعم از ساختمانها ،تاسیسات، تجهیزات و ماشین آلات ، به منظور طولانی کردن عمر مفید و افزایش بازدهی آنها
• کاهش زمان بیکاری ماشین آلات و تاسیسات
• کنترل و هدایت بهتر عوامل انسانی با بهره گیری مناسب از آنها
• امکان نصب و راه اندازی ماشین آلات با قابلیت اطمینان بالا
• کنترل ، ثبت و تحلیل هزینه های نت
• ایجاد محیط کاری امن به لحاظ سخت افزارها
• کاهش میزان ضایعات مواد ،قطعات یدکی و ابزار
• بهبود سیستم اطلاعات فنی
• حفظ،نگهداری و تعمیرات سیستم در و ضعیتی مطلوب ، برای ایجاد انگیزه در کارکنان

نگهداری بهره ور جامع یک راهبرد مدیریت تجهیزات می باشد که شامل تمامی مهارتها یا وسایل تسهیلاتی تجهیزات یا استفاده مؤثر از دارائی‎ها است. نگهداری بهره‎‎ور جامعدارای پنج اصل می باشد (افتخاریان سید حسین ، 1378).

اصل اول:بهبود بازدهی تجهیزات

به عبارت دیگر تلاش در جهت یافتن ضررهایی نظیر:

1- از کار افتادگی تجهیزات

2- تعلل در آماده سازی و تنظیم تجهیزات

3- بیکاری و توقف های کوتاه مدت

4- کاهش ظرفیت

5- ضررهای مرتبط با کیفیت

6- ضررهای مرتبط با راه اندازی مجدد و سعی در بهبود و اصلاح آن

 

 

 

اصل دوم: مشارکت اپراتورها در نگهداری روزمره از تجهیزات

این کار صرفاً انجام مستقیم تعمیراتی نیست بلکه همکاری است.

اصل سوم: بهبود بازدهی و کارآیی نگهداری

در بسیاری از برنامه های نگهداری بهره ور جامع ، هر چند اپراتور مستقیماً در برخی سطوح نگهداری ، مشارکت دارد، اما لازمه این حرکت ، طرح و برنامه ریزی بهتر ، نگهداری پیشگیرانه بهتر، نگهداری پیش بینی شده ، نگهداری قابل اطمینان ، انبار های قطعــات یدکی تجهیزات ، محــل نگهداری ابزار ها ، متمرکز بودن بخش تعمیرات و نگهداری و فن آوریهای تعمیرات و نگهداری می باشد.

اصل چهارم:تعلیم وتربیت

تعلیم و تربیت از مهم ترین وظیفه نگهداری بهره ور جامع است که در آن تمامی کارکنان سازمان درگیر آموزشهای مختلف می شوند.

اصل پنجم: طراحی و مدیریت تجهیزات با هدف نگهداری پیشگیرانه

طراحی تجهیزات باید به گونهجای باشد که کار و نگهداری آن ساده تر از طرح های قبلی باشد. باید پیشنهادات اپراتور ها و تکنسین های تعمیرات، به مهندسین طراح در جهت تصریح و تهیه تجهیزاتی با بازدهی بهتر اعلام گردد.

توالي رتبه‎اي در نگهداري

براي اينكه بتوان محيطي ايجاد نمود كه در آن در بخش توليد، ميزان ضايعات و توقفات دستگاه را به صفر رساند، نياز به هماهنگي بين مديريت كيفيت و نگهداري بهر ه ور مي باشد.

امروزه شركت ها براي رسيدن به مزيت رقابتي متوجه برنامه هاي كيفيت[11]، برنامه هاي نظام بهنگام[12] و برنامه هاي مشاركت فراگير كاركنان[13]شدهاند.

عوامل مهم در رسيدن به اهداف نگهداری بهره ور جامع

براي اجرا و راه اندازي سيستم نگهداري بهره ور سه عامل مهم و اساسي نقش دارند كه در صورت عدم تحقق هر يك از اين موارد، عملاً خود موانعي در راه دستيابي به اهداف نگهداری بهره ور جامع خواهد شد(افتخاریان سید حسین ، 1378).

1. حمايت و شناخت مديران ازنگهداری بهره ور جامع
2. آموزش كافي
3. تخصيص زمان كافي براي طي شدن مراحل فرآ يند تكاملي نگهداری بهره ور جامع

4- سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگویانه[14]

وجود نقاط ضعف ذکر شده در متدهای قبلی ،کاربران را بر آن داشته است تا با نصب تجهیزات اندازه گیری به صورت لحظه‎ای وضعیت تجهیزات را از نقطه نظر درجه حرارت، فشار، و سایر عوامل مورد باز بینی قرار دهند و با توجه به وجود برنامه های نرم افزاری به صورت خودکار نسبت به کنترل عملیات نگهداری و تعمیرات در خصوص فرایند بسیار حساس اقدام نمایند. استقرار چنین سیستمهایی که با مشاهده وضعیت[15] امکان پردازش اطلاعات را ایجاد می نماید با هزینههای بسیار زیاد و تجهیزات پیچیده ای همراه است که درجه حساسیت فرآیند می تواند توجیه اقتصادی وجود چنین سیستمهایی را بنماید. دراین روش قبل از اینکه ماشین از کار بیافتد می توان اطلاعات زیر را بدست آورد:

• تعیین وضعیت کاری تجهیزات
• پیش بینی زمان واقعی تعمیر تجهیزات
• شناسائی عیوب و ارائه راه حل در رفع آنها

این روش نیاز به فرهنگ صحیح ، دانش فنی سطوح بالا ، پرسنل کافی و آماده و همچنین تجهیزات و ادوات سنجش و اصلاح عیوب تخصصی دارد که در حال حاضر نمی توان محوریت نت را به عهده بخش تعمیرات شرایط واگذار نمود.

از خصوصیات این سیستم:

• تحت نظر داشتن شرایط کار کرد تجهیزات از طریق سنجش پارامترهای فیزیکی، مکانیکی، الکتریکی، شیمیائی و...
• حرارت ، صدا ، ارتعاشات ، خوردگی ، آمپراژ
• تعمیرات پارامتر های پروسس (سرعت، جریان، فشار)

مزایای این سیستم ، حداکثر آماده بکاری تجهیزات است که شامل :

• بعضی از انواع بازرسی های ارزان قیمت
• هشدار توقف قبل از ایجاد خرابی های عمیق
• بهینه سازی و تغییرات در تولید جهت افزایش عمر تجهیزات
• نت قابل برنامه ریزی: سازماندهی پرسنل ،آماده سازی قطعات یدکی ، مواد و ابزار مورد نیاز

از عیوب این سیستم:

• دانش فنی بالا
• ابزار اندازگیری خاص
• ابزار اندازگیری گران قیمت
• مطالعه دقیق در استفاده صحیح از روشها
• زمان منطقی جهت ایجاد روند مشکلات تجهیزات مورد نیاز است (حاج شیر محمدی علی، 1379).

5-سیستم نگهداری و تعمیرات كنشگرایانه[16]

دراین سیستم علاوه بر برنامه ریزی به روش پیشبینانه در خصوص دلایل بروز عیوب و طبقه بندی ماشین آلات نیز فعالیت هایی انجام می شود.

یكی از مباحث مطروحه در این متد انجام بازرسی به روش خاص [17]می باشد كه این روش یكی از متدهای مدیریت خوردگی است و به آن حفاظت كاتدیك به وسیله جریان اعمال شده نیز می‎گویند.

6-سیستم نگهداری و تعمیرات دقیق[18]

این سیستم علاوه بر موارد مطروحه در نت كنشگرایانه دامنه استفاده از وسایل بازرسی فنی پارامتریك را گسترش می دهد. از جمله این وسایل می توان دوربین ترموگرافی، كیت آنالیز روغن و ...اشاره نمود (حاج شیر محمدی علی، 1379).

 

 

 

 

 

 

1. نگهداری و تعمیرات.

[2]. Preventive Maintenance

[3]-FAILURE MODE AND EFFECT ANALYSIS

[4]- Break down maintenance

[5]-Preventive Maintenance

[6]- Break down maintenance

[7]-Total Productive Maintenance

[8]-Total Team Appreach

[9]-نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه=Preventive Maintenance

[10]- TQM= Total Quality Management

[11]-(TQM)Total Quality management

[12]-(JIT (Just-in- time

[13]-(TEI) Total employee involvement

[14] -Predictive Maintenance

[15]-Conditinal Maintenance =CM

[16] -Proactive Maintenance

[17]-Impressed Current Cathodic Protection

[18] -Precision Maintenance